Wat gebeurt er als je magnesiumzout toevoegt aan drijfmest? Dan krijg je een mest die de bodem verrijkt, waardoor gewassen als granen en grassen beter groeien. Maar er zitten meer voordelen aan. De behandeling met magnesiumzout blijkt namelijk een effectief middel om de uitstoot van stikstof tegen te gaan. En dus wordt er inmiddels op flinke schaal getest met verschillende doses, technieken en behandelwijzen.
Ammoniak wordt struviet
Met magnesiumzout het stikstofprobleem verkleinen dus. De magnesiummoleculen vangen de ammoniakmoleculen als het ware. Ze vormen samen het kristal struviet. Zo'n kristal is minder vluchtig en blijft in de bodem zitten. De voor gewassen belangrijke magnesiummoleculen blijven langer beschikbaar. Daardoor is er aanzienlijk minder kunstmest nodig én het scheelt nogal wat emissie.
Magnesium + ammoniak + fosfaat > magnesium ammonium fosfaat (struviet).
Andries Huisman van Farmin ontdekte die extreem positieve bijwerking van zijn mestverbeteraar door zijn neus in een koeienstal te steken. Het rook er minder penetrant dan elders, waar zijn zout nog niet door de mest was gemixt. Beter opbrengsten én minder uitstoot dus. De eerste proeven op 'pottenniveau' toonden aan dat met de juiste verhouding mest-zout een uitstootreductie van maar liefst 40% te halen was.
Dat vraag om verdere ontwikkeling en grootschaliger onderzoek. Dat gebeurt ook, op de Dairy Campus in Leeuwarden vooral. Daar staan twee proefstallen. Identiek zijn ze. Zelfde omstandigheden, vergelijkbare koeien erin. Door de mest in de ene stal te 'verrijken' met magnesiumzout en die in de andere stal niet, kan exact gemeten worden welke voordelen er zijn.
Filmlaagje
Huisman bouwde met verschillende partijen een geautomatiseerd doseringssysteem voor zijn zout, zodat eenvoudig de hoeveelheden aangepast kunnen worden aan de omstandigheden. Anko Vos is namens Nedmag nauw betrokken bij het project. 'We zijn op de goede weg, maar ontdekten ook dat 'in het echt' toch anders is dan de labschaal. Je hebt te maken met meer variabelen, die ons noopten het proces aan te passen.'
In de eerste instantie werd het zout direct in de mestput gemixt. Dat leverde opvallend weinig resultaat op. Dus maakten Huisman, Vos en de onderzoekers aan de Dairy Campus wat aanpassingen. Anko Vos: 'Verse mest bevat de meeste ammoniak, daarna vervliegt het snel. Die verse laag valt elke dag bovenop de mestput, dus we wisten: daar moeten we zijn, bij die toplaag.' Het klopte. Sinds het magnesiumzout als een filmlaagje over de verse mest wordt geneveld, schieten de resultaten omhoog.
Rijk en provincies enthousiast
Dat ontgaat beleidsmakers ook niet. Ook zij zoeken naar eenvoudige, effectieve en innovatieve maatregelen die bij de sector op draagvlak kunnen rekenen. In dat kader is het van belang de werking van magnesiumchloride wetenschappelijk te kunnen onderbouwen. Een van de onderzoekspunten is: hoe maak je het systeem zo dat je te allen tijde controle houdt over de dosering?
LNV-beleidsmedewerker Jan de Jong ziet veel voordelen. 'Als deze proef slaagt, dan is het relatief gemakkelijk in bestaande melkveestallen toe te passen. Dat geeft verhoudingsgewijs een lage drempel voor melkveehouders om het op grote schaal te gaan gebruiken. Bij verdere goede testresultaten en breed gebruik verlaag je de stikstofdeken. Dat biedt aanvullende mogelijkheden. Het kan zijn dat dan minder grote investeringen in emissiearme stallen nodig zijn.'
NOM denkt mee
NOM kijkt samen met Drenthe, Friesland en LNV nu al serieus naar subsidiemogelijkheden als straks mocht blijken dat de emissiereductiewinst groot is. Het is simpel: als dit werkt, biedt dit zeker kansen voor de sector. Een mooi verbeeld van Noordelijke innovatiekracht die aan serieuze uitvoering wordt gekoppeld.
Deze rapportage over Nedmag is geschreven door de NOMMER. Lees het volledige artikel hier.